هانبوک؛لباس سنتی کره

مطمئناً اگر از علاقمندان به فرهنگ کره‌ای باشید، بارها تصاویری از لباس سنتی کره یا همان هانبوک را دیده‌ و به اهمیت و ارزش آن در بین مردم این کشور پی برده‌اید. در این مقاله قصد داریم شما را بیشتر با این لباس‌های خوش‌رنگ و جذاب آشنا کنیم.

نام لباس سنتی مردم کره “هانبوک” 한복)) ‌می‌باشد؛ “هان” به معنای “کره” و “بوک” به معنای “لباس” می‌باشد. البته قابل ذکر است که در کره‌ی شمالی این لباس‌ سنتی “چوسان‌اود” (조선옷) که به معنای “لباس چوسان” است، نام دارد.

گفته شده هانبوک ریشه در سلسله گوگوریو (고구려) داشته و 1600 سال قدمت دارد. اگرچه هانبوک ظاهر کلی خود را در طول سالیان حفظ کرده، اما تحت تاثیر فرهنگ‌های مختلف دچار تغییرات کوچکی شده.

برای مثال در قرن سیزدهم تحت تاثیر پوشش مردم امپراطوری مغول، جلیقه هانبوک کمی کوتاه‌تر از قبل شد.

هانبوکی که ما امروزه می‌شناسیم در واقع مربوط به سلسله‌ی چوسان (1392-1910) می‌باشد و خوش‌رنگ بودن از جمله ویژگی‌های آن است. تا صد سال پیش، هانبوک لباس معمول مردم بود، اما امروزه جز در مراسم‌های خاص مانند تولد، عروسی، جشن شکرگزاری یا همان چوساک و… این لباس را به تن نمی‌کنند.

در زمان‌های کهن، آیین کنفوسیوس بر کشور کره حکمفرما بود و طبقه‌ی بالا قدرت خود را از طریق علم و دانش نشان می‌دادند.

طبقه‌ی بالای جامعه دو نوع هانبوک می‌پوشیدند: یکی از جنس ابریشم با رنگ‌هایی برجسته (ساده یا طرحدار) برای فصول سرما و دیگری با پارچه‌ای نازک برای فصول گرم.

در مقابل، طبقه‌ی پایین جامعه تنها می‌توانستند لباس‌هایی از جنس کنف یا کتان با رنگ‌های روشن بپوشند. هانبوک راهی بود برای تفکیک طبقات اجتماعی موجود در آن زمان: خانواده سلطنتی، اشراف و مردم.

                                           لباس مردم روستایی

      لباس طبقه “جونگین”(중인)که در واقع طبقه پایین اشراف و بالاتر ار مردم روستایی بودند.

                                  اخرین خانواده سلطنتی چوسان سال 1918

با وجود اهمیت ویژه‌ی هانبوک در بین مردم کره، بسیاری از جوانان نسل جدید علاقه‌ی چندانی به پوشیدن هانبوک در مراسم‌های سنتی ندارند و ترجیح می‌دهند که لباس سنتی را برای عکاسی به همراه دوستان در کاخ‌ها بپوشند. در شهر سئول، به خصوص در نزدیکی کاخ‌ها، مغازه‌های بسیاری برای اجاره‌ی ساعتی یا روزانه‌ی هانبوک وجود دارد که بسیاری از توریست‌ها و حتی شهروندان کره‌ای را برای امتحان کردن این لباس سنتی زیبا به خود جذب می‌کنند.

جشن عروسی و اولین تولد فرزند از جمله مهم‌ترین جنبه‌های فرهنگ کره‌ای هستند.
امروزه در جشن عروسی و عکسبرداری آن، عروس لباس عروسی و هانبوک مخصوص عروسی می‌پوشد. در کره مراسمی به نام “په‌بک” (폐백) چند روز پس از جشن عروسی اصلی برگزار می‌شود که تنها اعضای خانواده‌ در آن حضور دارند. در طول این مراسم عروس و داماد با لباس سنتی مخصوص عروسی به والدین خود ادای احترام می‌کنند.

اولین جشن تولد فرزند در زبان کره‌ای “دولجنچی” (돌 잔치) نام دارد.

در طول این جشن کودک لباس هانبوک می‌پوشد و با توجه به جنسیت، کلاه سنتی به نام “جوباوی” (조바위) یا “گول‌له” (굴레) برای کودکان دختر و “بوکگان” (복건) یا “هوگان” (호건) را که برای کودکان پسر می‌باشد، بر سر می‌گذارد.

در این جشن اقوام و آشنایان بسته به بودجه‌ی خانواده در رستوران یا هتل تولد کودک را جشن می‌گیرند. این جشن در کره بسیار پراهمیت است.

بخش‌های مختلف هانبوک:
هانبوک در موقعیت‌ها و مقام‌های مختلف بخش‌های متفاوتی دارد، اما به طور معمول لباس خانم‌ها از بخش‌های “جوگوری” (저고리)، “کورْم” (고름)، “دونگ‌جونگ” (동정) و “چیما” (치마) ساخته می‌شود.

جوگوری در واقع جلیقه‌ی هانبوک، کورْم روبان‌هایی برای گره زدن جوگوری، دونگ‌جونگ یقه‌ی سفید جداشونده‌ی لباس و چیما دامن آن می‌باشد. “نوریگه” (노리개) نوعی آویز زینتی‌ست که میتوان به جوگوری یا کمر دامن وصل کرد و انواع مختلفی دارد. هانبوک نه تنها مربوط به پوشش بلکه به مدل مو نیز مربوط می‌شود.

بنابراین “دنگی” (댕기) نیز بخش دیگری از هانبوک به شمار می‌رود که از آن برای بستن مو استفاده می‌شود. به این مدل مو “دنگی‌ماری” (댕기머리) گفته می‌شود که تنها مخصوص دختران مجرد می‌باشد.

خانم‌های متاهل معمولاً موهای خود را با مدل “جوگجین‌ماری” (쪽진머리) می‌بستند؛ موهای خود را در پشت سر بسته و با یک سنجاق سر به نام “بی‌نیا” (비녀) آن را محکم می‌کردند.

                                                                                   جوگوری

                                                     نوریگه

                                                          دنگی

                                                         جوگجین ماری

                                                    بی نیا

هانبوکِ مردان معمولاً از “جوگوری” (저고리)، “پجی” (바지) که شلوار بوده، “گَت” (갓) یا همان کلاه و “دوروماگی” (두루마기) که نوعی کت بالاپوش است، تشکیل می‌شود.

“پاسان” (버선) جوراب‌هایی هستند که هم زنان و هم مردان آنها را با هانبوک به پا می‌کنند. کفش‌های سنتی کره انواع مختلفی دارند که شامل “گودشین” (꽃신)، “اونهه” (운혜)، “ته‌ساهه” (태사혜) و… می‌باشد.

                                                  دوروماگی

                                                   پاسان

                                                  انواع کفش سنتی

                                                        گت

همانطور که پیش‌تر اشاره کردیم هانبوک با توجه به مقام و موقعیت انواع مختلفی دارد که در ادامه نام برخی از هانبوک‌هایی که امروزه همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرند را ذکر می‌کنیم.

• دول‌هانبوک (돌한복): هانبوکی که کودک در اولین تولد خود می‌پوشد.

• میانگجال‌هانبوک (명절한복): در سال نوی کره‌ای یا “سُل‌لَل” (설날) مردم کره رسیدن سال نو را با پوشیدن لباس‌های سنتی جشن می‌گیرند؛ به این لباس میانگجال‌هانبوک گفته می‌شود.

• هول‌له‌بوک (혼례복): لباسی با رنگ‌های درخشان و تزئینات بسیار که عروس و داماد در جشن عروسی به تن می‌کنند.

• در سال 1996، دولت برای تشویق مردم به پوشیدن هانبوک روزی به نام “روز هانبوک” را به این پوشش سنتی اختصاص داد. هر ساله در روز 21ام ماه اکتبر جشنواره‌های متعددی برای جشن گرفتن این روز و به نمایش گذاشتن زیبایی‌های هانبوک برگزار می‌شود.

منابع:
onedaykorea