شب یلدای کره ای

با نزدیک شدن به شب یلدا، یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانیان، قصد داریم در مقاله‌ای کوتاه و مفید شما را با یک سنت مشابه یلدای کره ای اشنا کنیم

 جشن “دونگ‌جی” (동지) در اولین روز زمستان مصادف با اول دی ماه، در کره جنوبی برگزار می‌شود.

در این روز، غذایی با لوبیای قرمز تهیه می‌شود که با تزئینات قرمز جشن و لباس قرمز خانم‌ها یادآور سرخی شب یلدای ما ایرانیان است.

۲۲ دسامبر در کره، مطابق با انقلاب زمستانی جشن دونگ‌جی برگزار می‌شود. “پیت‌جوک” ، فرنی لوبیا قرمز، غذایی است که در سرمای این شب بسیار مطبوع و خوشمزه است. شیرینی پات‌جوک نیز پذیرایی این جشن است.

این جشن، در گذشته دور، تشریفات و عظمت زیادی داشته که امروز از آن بقایای شایان توجهی بر جای نمانده است.

تقویم کشور‌های شرق آسیا، تلفیقی از تقویم شمسی و قمری است.

در این تقویم‌ها، طول سال، شمسی محاسبه می‌شود، ولی طول ماه، قمری است.

از این رو برای آن‌ها مناسبات ملل دیگر معنی پیدا می‌کند و تلاقی فرهنگی زیادی با دیگر ملل دارند.

جشن دونگ‌جی همانند یلدا یادآور انقلاب زمستانی است. به عبارتی انقلاب زمستانی مرتبط با مسیر حرکت خورشید و زمین است.

ما انسان‌ها از آنجا که مرکز هستی را زمین می‌دانیم تمام این پدیده‌ها را با محوریت زمین توضیح می‌دهیم.

در توضیح انقلاب‌ها باید از دوایر فرضی که یکیدیگر را قطع می‌کنند استفاده کنیم: استوا و دایره البروج.

دایره البروج مسیر حرکت (مدار) زمین در آسمان است و استوا همان استوای زمین است که بزرگ شده و در آسمان فرض می‌شود.

به همان دلیل که ما خودمان را مرکز هستی می‌دانیم مسیر حرکت سیاره خودمان را هم مسیر حرکت خورشید می‌دانیم.

حالا، این دو دایره فرضی در دو نقطه همدیگر را قطع می‌کنند آن دو نقطه اعتدلال پاییزی و بهاری است و جایی که بیشترین فاصله را از هم دارند انقلاب تابستانی و زمستانی است.

انقلاب زمستانی رد پا در بسیاری از آیین‌های کهن دارد. حتی کریسمس هم مرتبط با آن است، ولی دقیق‌ترین این آیین‌ها یلدای ایرانیان است که کاملا منطبق با آن شده است.

فلسفه دونگ‌جی در کره به دلیل گرامی‌داشت بلندترین شب سال برگزار می‌شود و به باور آن‌ها در این شب، انرژی یین yin در بالاترین سطح است.

انرژی یین و یانگ در باور چین‌های باستان در تمام پدیده‌ها وجود دارد و اولین نیرو‌های موجود در هستی هستند.

خواستگاری تجاری؛وبتون یا سریال بیشتر بخوانید

فرهنگ کره‌ای تا حدودی به فرهنگ چینی‌ها نزدیک است. یین و یان به نوعی یادآور روز-شب، خورشید-ماه، زنانگی-مردانگی، روح-بدن، آسمان-زمین، چپ-راست و … است.

یین نماد مادینگی و یان نرینگی است. انرژی یانگ وابسته به ذهن و انرژی یین به قلب مرتبط است. در گذشته این جشن در چین و کره تعطیل بوده و در روز آن، همه مغازه‌ها را می‌بستند و مردم مجبور به کار نبودند. امروزه این روز در کره و چین تعطیل نیست و به صورت محدود جشن گرفته می‌شود. دونگ‌جی کوتاه‌ترین روز سال را دارد.

 برای چینی‌ها، این به معنای پیروزی یانگ بر یین و به عبارتی برتری نور بر تاریکی است. این زمان، بیان‌گر نزدیکی تعادل و هماهنگی است، پس روز‌ها طولانی‌تر و صمیمی‌تر می‌شود و انرژی مثبت فضا را پر می‌کند.

کره‌ای‌ها در جشن دونگ‌جی، آش یا به اصطلاح فرنی قرمزی به نام “پاتجوک” (팥죽) درست می‌کنند که قرمزی آن به دلیل وجود لوبیای قرمز بوده و در آن توپ‌های برنجی (کوفته برنجی) قرار می‌دهند.  لوبیا قرمز، نماد انرژی یانگ بوده و مردم باور داشتند که با خوردن آن قادر به رهایی از ارواح شیطانی یین می‌شدند.

یکی دیگر از دلایل اینکه مردم پیت‌جوک لوبیا قرمز را در جشن دونجی می‌خوردند این بوده که این لوبیا، سرشار از ویتامین B۱ است. خوردن گرم این غذا همراه با کیمچی آب تربچه یخی یا “دونگچیمی” (동치미) می‌تواند بسیار لذیذ باشد.

علاوه بر میل کردن پات‌جوک، سنتی برای پاشیدن آن در قسمت‌های مختلف خانه و اجرای آیین “دونجی گوسا” ( (동지고사وجود داشته که در واقع تقدیم کاسه‌های پاتجوک به خدایان خانگی است.

ویدیوی کامل درباره ی یلدای کره ای

اعتقاد بر این بود که رنگ قرمز قدرت دفع ارواح شیطانی در کمین خانه را دارد، بنابراین مردم باستان این مناطق اعتقاد داشتند که حریره لوبیا قرمز برای از بین بردن شیاطین عمل می کند، بنابراین قرار دادن آن در مکان های مختلف خانه به معنای رانده شدن تمام ارواح شیطانی در خانه است و قرار دادن آن در حرم به معنای خداست.

اعتقاد بر این است که به دلیل قرمز بودن و داشتن رنگ مثبت در از بین بردن ارواح شیطانی مؤثر است و در فرهنگ عامه از آن بسیار استفاده می شود.

وقتی یک بیماری همه گیر شیوع پیدا می کند، می گویند با گذاشتن خمیر لوبیا قرمز در چاه، آب را پاک می کند و از شر بیماری خلاص می شود.

وقتی شخصی می میرد، رسم بر این است که فرنی لوبیا قرمز درست می کنند و برای دفع شر به منطقه خرید می فرستند. پاشیدن آن بر روی دیوار نزدیک در نیز نوعی عمل شمنیستی برای بیرون راندن ارواح شیطانی است.

تاریخچه ورزش در کره بیشتر بخوانید

از دیگر تشریفات این جشن می‌توان به “تانگ یوان” اشاره کرد که توپ‌های سفید و گاهی رنگی است که از برنج درست می‌شوند و پر شده از خمیر لوبیا قرمز یا کنجد هستند. این توپ‌های خوشمزه در شیره جوشانده می‌شوند. تانگ یوان اصالتاً چینی بوده و  فقط مخصوص این جشن نیست و در تمام زمستان نیز کام کره‌ای‌ها را شیرین می‌کنند.

این روز در واقع روزی از سال است که شب طولانی‌ترین و روز کوتاه‌ترین است، از انقلاب تابستانی به تدریج روز کوتاه می‌شود و شب شروع به طولانی شدن می‌کند و در انقلاب زمستانی به قطب می‌رسد و از روز بعد شب به تدریج کوتاه می شود و روز شروع به طولانی شدن می کند.

باستانی ها این روز را روز طلوع خورشید از مردگان می دانستند و جشنی برای پرستش خدای خورشید برگزار می کردند. سلسله ژو چین انقلاب زمستانی را روز سال نو می دانستند زیرا آنها این روز را رستاخیز نشاط و نور می دانستند.

علت اینکه فالگیری از ماه انقلاب به نام نوامبر یعنی ماه ژانویه آغاز شده است، به این دلیل است که فرض بر این است که انقلاب زمستانی و قیامت به یک معنا است.  بر اساس گفته‌های «دونگوک سسیگی»، انقلاب زمستانی را «آسه (亞歲)» می‌گفتند و گفته می‌شود که در میان مردم عادی به آن «سال نوی کوچک» می‌گفتند.

  معنای بزرگی دارد که به معنای رستاخیز خورشید است، بنابراین به عنوان یک روز کوچک سال نو پس از سال نو تلقی می شد.

درباره یلدای کره ای بیشتر بدانید

هر ساله در این روز بخصوص (یلدای کره ای ) مراسماتی در اماکن مختلف کشور کره، به ویژه در پایتخت برگزار می‌شود که به برخی از آنان اشاره می‌کنیم:

• موزه مردمی ملی کره، واقع در کنار کاخ “گیانگ بوک کونگ” (경복궁) در مرکز شهر سئول، میزبان دونجی گوسا است. پس از این مراسم، “چیشین بلگی” (지신밟기)، دعای موسیقیایی به خدای زمین، برگزار می شود. بازدیدکنندگان همچنین می توانند فرنی لوبیا قرمز را در اینجا امتحان کنند.

• در محله سنتی남산골한옥마을 سئول مراسماتی با رقصندگان محلی در حال اجرای” چویونگ” (처용)، رقص ماسکی که اعتقاد بر این است که ارواح مضر را بیرون می‌کند، برگزار می‌شود. شرکت کنندگان همچنین می توانند طلسم های شانس درست کنند و پاتجوک را در غرفه‌ها امتحان کنند.

• دهکده مردمی کره در حومه جنوبی سئول، استان “گیونگی” (경기도)، رویدادهایی را از 22 تا 23 دسامبر برگزار می‌کند که به بازدیدکنندگان اجازه می‌دهد تا “سه ال شیم (새알심) یا توپ‌های خمیر برنج پخته شده با پاتجوک را بسازند و بچشند و طلسم‌های خوش شانسی را چاپ کنند.